Co czeka rynek zamówień publicznych?

Innowacyjność, ekologia i wsparcie dla mniejszych wykonawców coraz śmielej przebijają się do świata zamówień publicznych. Choć przepisy już dziś oferują szereg narzędzi wspierających nowoczesne i zrównoważone inwestycje, to wciąż nie są one w pełni wykorzystywane. Co czeka rynek zamówień publicznych w Polsce w najbliższym czasie?

PZP wspiera innowacyjność

Aby Polski rynek mógł konkurować z innymi, potrzebna jest innowacyjność w działaniu. Prawo zamówień publicznych w tej materii daje wiele możliwości, o czym przekonuje Przemysław Grosfeld.

– Zamawiający mają przede wszystkim możliwość korzystania z trybów prowadzenia postępowań, które przeznaczone są do zamawiania innowacji. Takimi trybami są na przykład negocjacje z ogłoszeniem, dialog konkurencyjny oraz partnerstwo innowacyjne. Dodatkowo formami wspierającymi nabywanie innowacji są zamówienia przedkomercyjne oznaczające zakup usług badawczo-rozwojowych, czy konkurs organizowany w celu wyboru pracy konkursowej o charakterze twórczym dotyczącej w szczególności zamierzenia innowacyjnego – wymienia.

Dodaje ponadto, że ustawa odnosi się do innowacji w szeregu miejsc i daje zamawiającym możliwość uwzględniania innowacyjności m.in. poprzez wstępne konsultacje rynkowe czy analizę potrzeb i wymagań, której efektem może być konieczność uwzględnienia aspektów innowacyjnych w zamówieniu.

Co więcej, sposób realizacji innowacyjności i zrównoważonego rozwoju w zamówieniach publicznych wskazuje również Polityka Zakupowa Państwa.

– Zgodnie z tym dokumentem instytucjom zamawiającym zaleca się przeznaczenie trzech procent budżetu zamówienia na badania i rozwój, przeznaczenie 20 procent wszystkich zamówień na zamówienia publiczne na innowacje, a w odniesieniu do zamówień prośrodowiskowych zamawiającym zaleca się dążenie do tego, aby 30 procent wszystkich zamówień uwzględniało aspekty środowiskowe – wyjaśnia wiceprezes UZP.

Podsumowując, Grosfeld wskazuje, iż te rozwiązania i zapisy są tylko częścią mechanizmów obecnie dostępnych, ale pokazują, że Prawo zamówień publicznych daje możliwości do uwzględnienia innowacyjności.

– To nad czym należy pracować to umiejętne wykorzystanie tych narzędzi w toku prowadzonych postępowań – wskazuje,

Większa rola MŚP

W najbliższym czasie natomiast rynek zamówień publicznych w Polsce może spodziewać się rosnącej roli małych i średnich przedsiębiorstw. Podjęte zostały już konkretne kroki.

– Jako Urząd dostrzegamy niezwykle istotną rolę sektora MŚP na rynku zamówień publicznych. Dlatego też Pani Prezes Agnieszka Olszewska podpisała porozumienie o współpracy z Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców. Chcemy współdziałać, by wspierać rozwój gospodarczy Polski, poprawić konkurencyjność małych i średnich firm oraz zapewnić przejrzystość, efektywność i zrównoważony rozwój systemu zamówień publicznych – informuje Grosfeld.

Zdradza również, że obecnie trwa przegląd Prawa zamówień publicznych, który odbywa się z aktywnym udziałem strony wykonawczej. W dyskusjach uwzględniono m.in. głos przedstawicieli sektora MŚP na temat dotychczasowych doświadczeń ze stosowania PZP i ewentualnych postulatów zmian.

Jednak, jako że przegląd PZP nie jest tematem zamkniętym, na obecnym etapie trudno jest spekulować jakiego rodzaju postulaty zostaną uwzględnione w ewentualnym projekcie zmiany prawa.

Zyskają „zielone” inwestycje?

Coraz większe znaczenie na rynku mogą mieć również innowacyjne rozwiązania uwzględniające kwestie proekologiczne i prośrodowiskowe.

Jak zdradza przedstawiciel UZP, zmiany w zakresie zielonych i innowacyjnych zamówień mogą wynikać z przyjmowanych na bieżąco krajowych i europejskich aktów prawnych.

– Obecnie prowadzone są prace wstępne nad określeniem zakresu ewentualnej zmiany europejskich dyrektyw dot. zamówień publicznych. Przyjęcie nowych dyrektyw będzie mogło skutkować zmianami dot. zamówień prośrodowiskowych i innowacyjnych, ale ich zakres jest trudny do przewidzenia na tym etapie – uważa Przemysław Grosfeld.

Jak dodaje, w kwestii dyrektyw ws. zamówień publicznych, w styczniu 2025 r. na szczeblu unijnym przyjęto dokument pn. „Kompas Konkurencyjności”, który określa politykę gospodarczą UE na najbliższe lata oraz zapowiada przegląd ram prawnych na 2026 rok.

– Pozwoli to na doprecyzowanie relacji ogólnych przepisów dyrektyw ze szczegółowymi regulacjami sektorowymi. To przełoży się na świadome i częstsze stosowanie wymogów zrównoważenia środowiskowego przez zamawiających – przekonuje.